به گزارش ایرنا، این مجموعه در فاصله 20 كیلومتری مرز مشترك ایران و عراق در شهرستان مرزی قصرشیرین واقع شده است و معماری آن به سبك هنر ایرانی و اسلامی است، این كاروانسرا در زمان شاه عباس صفوی بر سر راه زایران عتبات عالیات و كربلای معلا با طول و عرض 60 متر و ارتفاع پنج متر از داخل در زمینی به مساحت سه هزار و 600 مترمربع ساخته شده است.

از آنجاییكه خاك این منطقه توانایی چندانی در تشكیل خشت یا آجر مقاوم ندارد لذا برای تهیه خشت خام و یا آجر این بنا از خاك اطراف شهر استفاده كردند، مواد یا ملات آن از نوع ساروج است كه مخلوطی از آهك، خاكستر و گاهی سفیده تخم مرغ تهیه شده است.

طراحی این اثر تاریخی با توجه به شرایط اقلیمی و گرمای شدید تابستان و سرمای خشك زمستان این منطقه بنا شده به نحوی كه در زمستان هوای داخل آن گرم و در تابستان خنك است، كاروانسرای شاه عباسی دارای ورودی طاق داری در ضلع جنوبی بناست كه در هر طرف ورودی سكویی دراز ایجاد شده ، پس از ورودی، هشتی گنبد داری قرار دارد كه از طریق آن می توان وارد حیاط مركزی شد.

در چهار طرف این حیاط، ایوان‌های بزرگی با طاق جناغی قرار دارد، در اطراف ضلع حیاط مركزی تعدادی اتاق ساخته شده در جلو هر یك از این اتاق‌ها ایوان كوچكی قرار گرفته و در پشت اتاق‌ها، اصطبل‌های بزرگی برای نگهداری حیوانات احداث شده ‌است.

این كاروانسرا به وسیله سنگ و آجرساخته شده حتی در برخی از قسمت‌های آن از جمله ورودی، از آجرهای بناهای ساسانی نیز استفاده شده است.

كاروانهای زیارتی و تجارتی در فصل تابستان با قرار گرفتن در حیاط بیرونی و بردن بار و بنه خود به درون اتاقك ها كه به وسیله یك رواق به آن متصل است به استراحت پرداخته و در فصل سرما در درون دالان های درونی كاروانسرا كه نسبتا گرم می ماند استراحت می كردند.

در درون هر راهرو یا دالان و یا شبستان چندین حجره قرار دارد كه هر حجره دارای طاقهای هلالی شكلی است كه به وسیله رواقهایی به اتاق های كوچكتری متصل می شود و این برای نگهداری بارهای تجاری مورد استفاده قرار می گرفته و حجره ها نیز برای استراحت مسافران بوده است.

در چهار ضلع دیوار دور این كاروانسرا برج های نگهبانی احداث شده كه نگهبانان كاروانسرا به بالای آن رفته و حفاظت و حراست از كاروانها را در مقابل حمبه دزدان و غارتگران برعهده داشته اند.

یكی از شاهكارهای این بنای تاریخی احداث طاق های گنبدی است كه بدلیل نبود امكانات امروزی ساختمان به منظور استحكام این بنا طاق هایی به فاصله چند متر از یكدیگر به صورت گنبدی زده اند كه از نمای بیرون و بالای پشت بام گنبدی شكل و از داخل با یك ظرافت زیبایی به صورت چهار ضلعی كه از ابتدا و دهانه طاق بزرگ و هر چه به انتهای طاق می رود كوچكتر و باریكتر می شود، بنا شده است.

قبل از آغاز جنگ تحمیلی و حتی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در دوران حكومت پهلوی بدلیل بی توجهی به میراث فرهنگی و هنری و گردشگری از سوی دولت وقت، به این بنای تاریخی توجه چندانی نشده بود، در جریان جنگ تحمیلی و حمله رژیم بعث عراق و اشغال قصرشیرین، متاسفانه قسمت اعظمی از این بنا تخریب شد، هر چند در این دوران تمام شهر قصرشیرین نیز به یك ویرانه واقعی تبدیل شد.

كاروانسرای شاه عباسی پس از مرمت و بازسازی در جریان سفر هیات دولت به شهرستان قصرشیرین به یك بازارچه مرزی تبدیل شده و كالاهای متعدد خارجی وارداتی در این بازارچه با قیمت مناسب فروخته می شود كه این امر موجب رونق اقتصادی و گردشگری شهر تاریخی قصرشیرین شده است.

هم اكنون این كاروانسرا مكانی برای فروش كالاها و اجناس خارجی است كه توسط افرادی كه تجارت چمدانی می كنند از كشور عراق به صورت مستقیم وارد قصرشیرین شده و در این مكان به صورت بازارچه سنتی عرضه می شود كه همه روزه بخصوص ایام تعطیل میزبان مسافران و گردشگرانی است كه به بهانه خرید از این بازارچه از اقصی نقاط كشور به قصرشیرین سفر می كنند.

بخشی از این كاروانسرا از سوی میراث فرهنگی، گردشگری به موزه مردم شناسی تبدیل شده و مورد بازدید زایران، كاروان های راهیان نور و مكانی برای حضور گردشگران و مسافران نوروزی است.

این مكان در روزهای تعطیل پذیرای هزاران نفر از مسافران و گردشگرانی است كه برای خرید اجناس خارجی و بازدید از موزه مردم شناسی به این شهرستان می آیند، در ایام تعطیل بخصوص آخر هفته ها جمعیت زیادی در این منطقه حضور دارند بطوری كه خیابان های اطراف این كاروانسرا و موزه مردم شناسی جایی برای پارك خودروها نیست.

این مجموعه به همراه آثار متعدد تاریخی و فرهنگی، طبیعت بكر، زیبا و سرسبز و مناطق عملیاتی و یادمان های شهدای دفاع مقدس هم اكنون برای پذیرایی از مسافران، گردشگران نوروزی و كاروان های راهیان نور آماده شده تا در ایام تعطیلات نوروز میزبان شایسته ای برای هموطنان خود باشد.ك/4

1234/9102/567